W dzisiejszych czasach coraz więcej mówi się o globalnych zmianach klimatu, jest coraz więcej statystyk, które powinny nas martwić. W roku 1995 Michael Jackson wydał piosenkę pt.: „Earth Song”. O czym jest? Wypowiada wszystkie istotne pytania, dotyczące świata i tego jak nim zarządzamy. Czy od 25 lat świat zmienił się, abyśmy mogli przestać się martwić? Niestety niewiele się zmieniło. Globalne ocieplenie klimatu odczuwają wszyscy mieszkańcy Ziemi, także my. A co my możemy zmienić? Przeczytajcie sami.
Czym jest jedzenie?
Nie chodzi tutaj o czasownik, a o posiłek, który dostarcza nam niezbędnych substancji odżywczych. Zapewnia nam, jak i wszystkim organizmom, możliwość przeżycia.
Zastanawialiście się kiedyś, ile nas kosztuje zjedzenie obiadu?
Jeśli chcecie zjeść mięso na obiad, trzeba najpierw to mięso wyhodować. Zwierzę, jak każdy żywy organizm, potrzebuje wartości odżywczych aby rosnąć. Potrzeba zatem pożywienia na przykład zboża do paszy. Aby zasiać zboże potrzebne jest miejsce i woda. Potrzeby się zwiększają, zatem pola pod uprawę także trzeba powiększać. Niestety dzieje się to kosztem lasów, między innymi pod uprawę jednego gatunku rośliny wycina się lasy amazońskiej dżungli.
Fot. 1. Zapasy mięsa u przeciętnego Kowalskiego (źródło: A. Wysocka;2021).
Teraz możecie sobie pomyśleć: No i co z tego? Jaki to ma związek z nami?
Duży. Dlaczego? Trzeba pamiętać, co niestety jest chyba czymś trudnym, że na Ziemi nie ma jedynie ludzi. Wycinając lasy, wycinamy zarówno płuca Ziemi, jak dom wielu gatunków roślin i zwierząt. Wyjaławiamy gleby. Można powiedzieć, że zabijamy nie tylko naszą planetę, ale i nas samych. Robi się nieprzyjemnie, prawda? Dlaczego nas samych także? Wycinając lasy pod uprawy, ograniczamy możliwość absorbcji dwutlenku węgla w atmosferze. Zatem mniej lasów – mniej tlenu, który jest niezbędny do życia.
Fot. 2. Las w trakcie wycinki (źródło: A. Wysocka; 2021).
To teraz przejdźmy do obiadu. Macie dwie możliwości. Albo kupujecie składniki na obiad w supermarketach, albo w małych sklepikach, w których żywność jest droższa z napisem ekologiczna. Kupując w supermarketach wspieracie produkcję żywności na masową skalę, w tym nieetyczne traktowanie zwierząt, produkowanie ton plastiku oraz wykorzystywanie ziemi na monokulturowe uprawy. Dodajmy, że marnując tą zakupioną żywność powodujemy, że gleba została niepotrzebnie nawożona, prawdopodobnie niepotrzebnie wycięto fragment lasu, tym samym przyczyniamy się do wzrostu dwutlenku węgla, który był emitowany do atmosfery w trakcie produkcji żywności (maszyny rolnicze, prąd w zakładach). Z kolei kupując w sklepie zaopatrzonym w żywność lokalną z gospodarstw ekologicznych, wspieracie nie tylko lokalną społeczność, ale także możecie cieszyć się zdecydowanie lepszą jakością przy minimalnych kosztach dla środowiska.
Obiad zrobiony, pora jeść! Smacznego! W gruncie, w wodzie i w powietrzu jest wiele substancji rakotwórczych i toksycznych, które zostały wprowadzone między innymi przez stosowanie nawozów sztucznych, aby zaspokoić galopujące zapotrzebowanie na żywność. Jednym ze substancji jest wspomniany wcześniej dwutlenek węgla, który owszem jest potrzebny, ale w nadmiernych ilościach może doprowadzić do katastrofy ekologicznej. Skąd pochodzi? Ze spalania na przykład węgla i ropy naftowej. Jak podają Popkiewicz i in.(2019): „W Polsce zużywamy dziennie średnio ok. 10 kg
węgla na osobę, 3 litry ropy i 1 m3 gazu. Łącznie odpowiada to 85kWh energii na osobę dziennie z czego efektywnie wykorzystujemy niecałą połowę energii”.
To jak można pomóc? Ograniczenie mięsa jest rewelacyjnym pomysłem. Recykling też nieźle brzmi. Warto zacząć kupować mniej, bo wtedy mniej zmarnujemy. Można kupować w sklepach z ekologiczną żywnością (wtedy na pewno zjecie mniej). Można robić listy zakupów i się ich trzymać. Warto zostawić samochód na kilka dni i użyć swoich nóg. Można naprawdę dużo, trzeba tylko chcieć.
Warto przyjrzeć się produkcji ubrań
Na całym świecie istnieją produkcje ubrań. Wytwarzane są one w olbrzymich ilościach, różnią się od siebie między innymi materiałem, fasonem, kolorem, wzorem, ceną. Ich wytwór jest pracochłonny i skomplikowany. Zanim ubrania zostaną umieszczone w ofercie sklepów przechodzą długotrwały proces.
Czy zastanawialiście się kiedyś jak tak właściwie wpływa produkcja ubrań na naszą planetę?
Największym problemem w produkcji odzieży jest ogromna ilość zużycia wody. W ciągu roku do wytworu ubrań zużywa się 1,5 trylionów wody, która jest niezbędna dla wszelkich istot na ziemi. Niestety wykorzystywanie ogromnej ilości wody to nie jedyny negatywny skutek przemysłu mody. Wytwór w fabryce ubrań ma wiele skomplikowanych kroków, niestety prawie w każdym produkowana jest ogromna ilość odpadów które wpływają tragicznie na nasze środowisko np.: plastiki, tworzywa sztuczne, substancje chemiczne. Produkcja ubrań odpowiada również za 10 % emisji CO 2 czyli szkodliwego dla organizmu człowieka gazu zwanego dwutlenkiem węgla. Dodatkowo na potrzeby branży odzieżowej jest wycinanie bardzo dużo drzew, wykorzystywanych w produkcji sztucznego jedwabiu i wiskozy. Oczywiście, niezaprzeczalnie ubrania są dla ludzi bardzo ważne.
Fot. 3. Ubranie z polyestru, którego produkcja bardzo szkodzi Ziemi, przez mikrowłókna zawarte w poliestrze oraz przez produkcje pochłaniającą wodę i wydzielającą szkodliwe zanieczyszczenia (źródło: A. Wysocka; 2021).
Jak powinniśmy zacząć postępować?
Ubrania są wielokrotnego użytku, więc powinniśmy wybierać je świadomie i nie kupować nałogowo nowych oraz zrobionych z materiałów szkodzących środowisku, typu akryl bądź poliester. Zawarte w tych materiałach mikrowłókna wraz z wodą z prania trafiają do oceanu, gdzie stanowią 85% zanieczyszczeń na wybrzeżach. Dlaczego wspominamy o oceanach? Oceany odgrywają kluczową rolę w globalnej cyrkulacji atmosfery. Zaburzony ekosystem oceanu zapewne wpłynie negatywnie na zmiany klimatyczne. Jednak ten temat wymaga osobnego artykułu. Nie powinniśmy również kupować ubrań z bawełny (nieorganicznej), ponieważ produkcja jej wytwarza ogromną ilość zanieczyszczeń. Polecamy za to kupowanie ubrań z włókien organicznych i dobrych dla środowiska. Jeżeli ubrania staną się za małe dobrze byłoby oddawać je na zbiórki używanej odzieży. Zalecamy dbałość o ubrania, aby ograniczyć przymus zakupu nowych. To nie tylko czystsze oceany, ale także czystsze powietrze.
Fot. 4. Przykład ubrania wykonanego z 100 % naturalnej wełny. (źródło: A. Wysocka; 2021).
Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, że każdy nasz zakup wpływa na środowisko. Niektóre nasze wybory, nawet te najbardziej prozaiczne, okazują się dla naszej planety bardzo bolesne. W końcu nic nie bierze się z niczego.
Przykładowo: kupujesz ołówek i najzwyklejszy blok A4, wracasz do domu i zaczynasz rysować. Nie wychodzi ci obrazek, wyrzucasz kartkę, bierzesz nową. Nie robi to dla ciebie żadnej różnicy. Ale zapominasz o ważnej rzeczy. Żeby wyprodukować tonę papieru należy ściąć 17 drzew. 50 kg rocznie zużywa przeciętny Kowalski.
Fot. 5. Kredki jako jeden z przykładów produktów codziennego użytku, którego surowcem są drzewa (źródło: A. Wysocka; 2021).
Kolejny przykład: idziesz do sklepu i widzisz ciasteczka. Kupujesz je, wracasz do domu, otwierasz. I szok. Ciasteczek jest tylko kilka, za to plastikowych opakowań jest aż dwa i zajmują więcej miejsca niż smakołyki. Dlaczego to takie ważne z punktu widzenia zmian klimatycznych? Cytując M. Popkiewicza (//naukaoklimacie.pl/aktualności): „Rafinacja tworzyw sztucznych jest jedną z najbardziej wysokoemisyjnych gałęzi przemysłu”. Po pierwsze do atmosfery są dostarczane gazy cieplarniane przez zużywanie energii podczas produkcji plastiku. Po drugie do emisji dochodzi poprzez reakcje chemiczne, które zachodzą w trakcie produkcji. Gdzie znajdziemy plastik? Wszędzie! Niestety przy tym zapominamy, że można żyć bez niektórych rzeczy, a niektóre można kupować w mniejszej ilości. Dzięki temu ograniczylibyśmy zapotrzebowanie na degradujące środowisko tworzywo. Nie można zapomnieć, że wyrzucając śmieci na ulicę, do lasu, do rzek, jezior lub mórz i oceanów, tworzymy wyspy śmieci, a zwierzęta to zjadają i giną w potwornych męczarniach. Mikroplastik, który jest niewidoczny dla naszych oczu, trafiając wraz z rzekami do mórz działa szkodliwie na fitoplankton, który odgrywa bardzo ważną rolę w eliminacji CO2 z atmosfery.
Fot. 6. W naszym życiu nie zdajemy sobie sprawy ile plastiku nas otacza. Oto przykładowa szafka kuchenna (źródło: A. Wysocka).
To ile kupujemy ma wpływ na to, ile jest tego produkowane. A żeby coś wyprodukować, trzeba pozyskać surowiec, wybrać miejsce do produkcji, wszystko to odbywa się kosztem naszej Ziemi. Pamiętajmy, my też mamy wpływ na globalne zmiany klimatyczne! Nasze zachowanie może ograniczyć niepotrzebne marnowanie zasobów Ziemi. Starajmy się nie marnować żywności i miejmy na uwadze, że ważne jest to co jemy i ile jemy. Nie kupujmy na zapas niepotrzebnych rzeczy tylko dlatego, że były w promocji. Dbajmy o nasze ubrania i nie wymieniajmy ich dlatego, że zmieniła się moda. Starajmy się także kupować rzeczy zrobione z materiałów nieszkodliwych dla środowiska. Pamiętajmy również, żeby śmieci wyrzucać tylko do miejsc, z których później trafią do utylizacji.
Gdy więcej ludzi będzie tak postępować nasza planeta odetchnie z ulgą.
Burda Mateusz
Cząstkiewicz Kinga,
Kolbuch Bartosz
Suchodolska Maria
Wysocka Antonina
na podstawie:
- https://businessinsider.com.pl/finanse/handel/jak-branza-modowa-wplywa-na-nasza-planete/0scnbrb
- https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-krowy-emituja-wiecej-gazow-cieplarnianych-niz-transport-117
- https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/plastik-a-klimat-367
- https://www.pomaganieprzezubranie.pl/wplyw-branzy-odziezowej
- Popkiewicz M, Kardaś A., Malinowski S., 2019: Nauka o klimacie. Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa. s. 544
- https://weegree.com/weegree-w-zgodzie-z-ekologia/
- https://www.youtube.com/watch?v=XAi3VTSdTxU